Miesiąc pamięci zmarłych. Miesiąc szczególnej pamięci o tych braciach i siostrach, którzy odeszli przed nami do „Domu Ojca”.
Wdzięczni jesteśmy im za dobro, które spełnili na ziemi, za dobro, którego doświadczyliśmy od nich. W duchu wdzięczności spłacamy teraz ten dług... Wobec ojca i matki, dziadka i babci, brata i siostry, sąsiadów, krewnych, przyjaciół, dobrodziejów …

Pamiętając też o tym, że są w „drodze”, śpieszymy im z pomocą przez udział w ofierze Mszy św., przez modlitwę, przez zyskiwanie odpustów, przez pokutę, przez cierpienie ofiarowane w ich intencji, przez ofiarę, przez Komunię św. przyjętą za nich..
Stając na cmentarzu przy ich grobach przypominamy sobie ich twarze, wydarzenia z ich życia, przypominamy sobie nawet niepowtarzalną barwę ich głosu, rozbrzmiewającego gdzieś głęboko w naszej duszy i sercu...

Pamiętajmy o nich…

Autor listu do Hebrajczyków pisze takie słowa: „Pamiętajcie o swych przełożonych, którzy głosili wam słowo Boże, i rozpamiętując koniec ich życia, naśladujcie ich wiarę. Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam także na wieki. Nie dajcie się uwieść różnym i obcym naukom” (Zob. Hbr 13, 7-9a).

W myśl tych słów zachęty natchnionego autora listu chcemy przypomnieć sobie końcówkę życia i posługi "świadka trudnej wiary” ks. Bpa Jana Cieńskiego, wielkiego człowieka, prezbitera i biskupa, niestrudzonego pasterza, który pełnił posługę kapłańską w Złoczowie przez ponad 54 lata, tajnie pełnił posługę Apostolską Biskupa  przez ponad 25 lat.

Dlaczego Pan Bóg tworząc tak piękny świat dla ludzi, stworzył pośród raju "drzewo zakazane" ??

Bardzo dziękujemy za postawione pytanie, z którego wynika, że człowiek poważnie traktuję swoją wiarę, której uzasadnienie i fundament stanowi wiedza zaczerpnięta z Księgi Objawienia, czyli z Pisma Świętego. Pytanie może sugerować, że postawiła je osoba duchowna lub siostra zakonna, ewentualnie świecka osoba świadomie i poważnie traktująca swoją wiarę, aby skorygować swoja wiedzę i umożliwić innym osobom odwiedzającym stronę parafii Złoczowskiej pogłębić swoją wiedzę teologiczną.

Otóż, odpowiedź zaczniemy od nauki Kościoła.

Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK 115) podaje nam, że według starożytnej tradycji można wyróżnić dwa rodzaje SENSU Pisma świętego: dosłowny i duchowy. Sens duchowy dzieli się jeszcze na sens alegoryczny, moralny i analogiczny. Ścisła zgodność między tymi czterema rodzajami sensu zapewnia całe jego bogactwo w żywej lekturze Pisma św. w Kościele.

W takim duchu należy rozumieć opis raju i wszystkie wydarzenia biblijne.

Na początku Księgi Rodzaju jest mowa o pierwotnym stanie szczęścia człowieka (Rdz 2, 8-25 ).  Wiersz Rdz 2,9 mówi nam o dwóch drzewach rajskich. Znajdowały się one oba poza zasięgiem człowieka (Rdz,2 8-9). Są one symbolami: „drzewo życia” – symbolem poza przyrodzonego daru nieśmiertelności, jakim się cieszył człowiek przed upadkiem. „Drzewo poznania dobra i zła” – jest symbolem osądzania tego, co jest moralnie dobre, a co złe – inaczej mówiąc wdrukowanej przez Boga w naturę ludzka samowiedzy moralnej i samostanowienia. Niektórzy bibliści, podkreślając związek obu drzew z życiem, widzą w drugim możliwość przekazywania życia doczesnego drogą współżycia obu płci.

Gdzieś wyczytałem, że jest to symbol ograniczenia wolności człowieka, czyli znak ostrzeżenia przed swawolą… Człowiek nie może czynić, co chcę, co mu nie raz przyjdzie do głowy. Zauważyliśmy zapewne w swoim życiu, że nie raz czyniąc nawet największe wysiłki w czynieniu dobra, mimo woli, niechcący ranimy, czy krzywdzimy innych. Np. lekarz pełniący swoje powołanie, służący z całym oddaniem chorym może ranić swoją żonę i dzieci, ponieważ nie ma dla nich tyle czasu i sił… Słynny polski film fabularny reżysera Wajdy Pt. „KATYŃ” ukazuje wiele takich dramatów. Np. jeden z oficerów wybiera służbę Ojczyźnie, co ślubował, nad służbę i wierność małżeństwie, co też ślubował zawierając sakrament małżeństwa.

A więc czyniąc największe wysiłki w czynieniu dobra, mając uformowaną hierarchię wartości, mimo woli, niechcący ranimy, czy krzywdzimy innych.

Myślę, że w tym pytaniu o „zakazanym drzewie” chodzi o coś więcej… To są tylko moje domysły, ponieważ tak postawione pytanie rzeczywiście jest trudne. Można by pisać całe traktaty i rozprawy teologiczno –filozoficzne. W prosty sposób trudniej odpowiadać…

A domysły moje są tego typu: SKORO PAN BÓG STWORZYŁ PIĘKNY ŚWIAT, TO DLACZEGO ISTNIEJE ZŁO W ŚWIECIE?

KKK 308 podaje nam podobną myśl do rozważenia: Jeśli Bóg, Ojciec wszechmogący, Stwórca porządkowanego i dobrego świata, troszczy się o wszystkie swoje stworzenia, to dlaczego istnieje zło? Tego pytania, równie naglącego jak nieuniknionego, równie bolesnego jak tajem­niczego, nie wyczerpie żadna łatwa odpowiedź. Odpowiedzi na to pytanie udziela dopiero całość wiary chrześcijańskiej: dobroć stworzenia, dramat grzechu, cierpliwa miłość Boga, wychodząca ciągle naprzeciw człowieka przez Jego przymierza, odkupieńcze Wcielenie Jego Syna, dar Ducha Świętego, zgromadzenie Kościoła, moc sakramentów oraz wezwanie do szczęśliwego życia, do którego wszystkie wolne stworzenia są zaproszone, zanim przyjmą jeszcze to wezwanie; lecz mogą także - co jest straszną tajemnicą - z góry je odrzucić. Nie ma takiego elementu w orędziu chrześcijańskim, który nie byłby częściową odpowiedzią na pytanie o zło.

Dlaczego jednak Bóg nie stworzył świata tak doskonałego, by żadne zło nie mogło w nim istnieć?

W swojej nieskończonej mocy Bóg zawsze mógłby stworzyć coś lepszego (Por. św. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, I, 25, 6). W swojej nieskończonej mądrości i dobroci Bóg chciał jednak w sposób wolny stworzyć świat „w drodze" do jego ostatecznej doskonałości. To stawanie się dopuszcza w zamyśle Bożym pojawianie się pewnych bytów, a zanikanie innych; dopuszcza obok tego, co najdoskonalsze, także to, co mniej doskonałe; obok budowania natury, również zniszczenia.

Obok dobra fizycznego istnieje zatem także zło fizyczne tak długo, jak długo stworzenie nie osiągnie swojej doskonałości.

Aniołowie i ludzie - stworzenia rozumne i wolne - muszą zdążać do swego ostatecznego przeznaczenia przez wolny wybór, a przede wszystkim przez miłość. Mogą więc błądzić. Istotnie, popełnili oni grzech. W ten właśnie sposób

zło moralne weszło w świat; jest ono nieporównanie większe od zła fizycznego.Bóg w żaden sposób, ani bezpośrednio, ani pośrednio, nie jest przyczyną zła moralnego. Dopuszcza je jednak, szanując wolność swego stworzenia, i w sposób tajemniczy potrafi wyprowadzić z niego dobro:

“Bóg wszechmogący... ponieważ jest dobry w najwyższym stopniu, nie pozwoliłby nigdy na istnienie jakiegokolwiek zła w swoich dziełach, jeśli nie byłby na tyle potężny i dobry, by wyprowadzić dobro nawet z samego zła” wyjaśnia nam św. Augustyn.

Można więc niekiedy odkryć, że Bóg w swojej wszechmocnej Opatrzności może wyprowadzić dobro ze skutków zła, nawet moralnego, spowodowanego przez Jego stworzenia: „Nie wyście mnie tu posłali - mówi Józef do swoich braci - lecz Bóg... Wy niegdyś knuliście zło przeciwko mnie, Bóg jednak zamierzył to jako dobro, żeby sprawić... że przeżył naród wielki" (Rdz 45, 8; 50, 20). Z największego zła moralnego, jakie kiedykolwiek mogło być popełnione, z odrzucenia i zabicia Syna Bożego, spowodowanego przez grzechy wszystkich ludzi, Bóg, w nadmiarze swojej łaski¹⁵¹, wyprowadził największe dobro: uwielbienie Chrystusa i nasze Odkupienie. Zło nie staje się jednak mimo to dobrem.

Św. Paweł w liście do Rzymian pisze: “Bóg z tymi, którzy Go miłują, wspołdziała we wszstkim dla ich dobra” (Rz 8, 28).

Świadectwo świętych nieustannie potwierdza tę prawdę:

Święta Katarzyna ze Sieny mówi więc do „tych, którzy gorszą się i buntują przeciw temu, co im się zdarza": „Wszystko pochodzi z miłości, wszystko jest skierowane ku zbawieniu człowieka, Bóg czyni wszystko tylko w tym celu".

Święty Tomasz More przed swoim męczeństwem pociesza córkę: „Nic nie może się zdarzyć, jeśli nie chciałby tego Bóg. A wszystko, czego On chce, chociaż mogłoby wydawać się nam najgorsze, jest dla nas najlepsze".

Juliana z Norwich: „Poznaję więc przez łaskę Bożą, że powinnam mocno trzymać się wiary i z nie mniejszym przekonaniem wierzyć, że wszystko będzie dobre... i zobaczysz, że wszystko bedzie dobrze.”

Dziękuję więc za cierpliwość w rozważeniu napisanego.  Jestem pewny, że istnienie dobra i zła w końcu jest też tajemnicą zarezerwowaną dla samego Boga. Życzę sobie i czcigodnemu pytajacemu, aby dalej poszukiwał odpowiedzi na postawione pytanie, ufał Opatrzności miłującego i wszechmocnego Boga i nie gorszył się z powodu istnienia zła w świecie. W końcu powiem tak, to jest też tajemnica wolnej woli człowieka, który może wybierać... Wiedząc, że coś jest złem grzechem, nie raz świadomie to wybiera...

Czas Bożego Narodzenia będzie nową okazją, aby przemyśleć te ważne sprawy. Życzę, aby Pan Jezus na nowo narodził się w sercu przez wiarę i miłość...

Radosnych świąt Bożego Narodzenia...

W  ZADUMIE NA CMENTZARZU…
hm. Marek Zalotyński HR       phm. Marek Fietko HR       Józef Ulrich ćw.

Jakże to czasem w życiu bywa? Człowiek dotknie się czegoś niepoznanego a to ogarnia go i pochłania, rzec by można parzy swoim ciekawym wnętrzem. Tak było właśnie z nagrobkiem harcerza na złoczowskim cmentarzu. A co oparzyło - posłuchajcie.

Na szlaku naszych wędrówek kresowych spotykamy z rzadka tak elektryzujące rzeczy. W 2009 r. wędrując śladem kresowych stanic trafiliśmy do Złoczowa. Onegdaj, przed wojną było to tętniące życiem powiatowe miasto. Wędrówka po mieście dostarcza niebywałego świadectwa, dostrzegalne są jeszcze ślady polskości tych ziem: Kościół, frontony kamienic, Zamek Sobieskich. W roku 100 lecia harcerstwa baczniej przyglądniemy się jednak ... cmentarzowi.

Przykrywa kanału znaleziona na dzisiejszej ulicy Złoczowa pamięta czasy II RP

Tuż przy głównej bramie cmentarza, obok mauzoleum ofiar polsko - ukraińskiego konfliktu z 1919 r. znaleźć można z łatwością, rzucający się w oczy swoim charakterystycznym wizerunkiem nagrobek. Na kamiennej płycie wykuto harcerski krzyż, który w miejscu lilijki posiada fotografię twarzy młodego chłopca. Poniżej kuta w kamieniu postać harcerskiego trębacza na tle rozstawionych obozowych namiotów. Napisy nieco przytarte czasem i ludzką ręką nie pozwalają już dokładnie odczytać swej treści. Całość urzeka i skłania do zgłębienia.

Nagrobek Adama Osuchowskiego na złoczowskim cmentarzu.

Młodziutka twarz gimnazjalisty z nagrobnej fotografii to twarz Adama Rocha Gozdawy Osuchowskiego. Był synem znanego i cenionego drohobyckiego i złoczowskiego prawnika dr Zygmunta Osuchowskiego.

Zygmunt Osuchowski urodził się we Lwowie w 1883 r. Ukończył prawo we Lwowie a w 1910 r. uzyskał tytuł doktora. W okresie nauki był czynnym członkiem Sokoła. W 1910 r. został sędzią w Turce nad Stryjem, gdzie mieszkał do 1918 r. W Turce założył gimnazjalną drużynę harcerska i stąd w 1914 r. wyruszył do legionów. Po wojnie pracował w Sołotwinie i Nadwórnej gdzie został naczelnikiem Sądu Powiatowego. Piastował także funkcje w radzie powiatowej. W czerwcu 1928 r. został przeniesiony do Drohobycza gdzie pracował jako Naczelnik Sądu Grodzkiego. W Drohobyckim gimnazjum ojciec Adama przewodniczył Kołu Rodzicielskiemu. Zygmunt Osuchowski po trzyletnim pobycie w Drohobyczu został w sierpniu 1931 r. przeniesiony do Złoczowa gdzie objął funkcję wiceprezesa Sądu Okręgowego. Był darzony niezwykłym szacunkiem przez podwładnych i uznaniem wśród przełożonych. Na pożegnanie Naczelnika drohobyccy urzędnicy i sędziowie zorganizowali uroczyste pożegnanie i połączone z bankietem.

Po napaści Sowietów na Polskę w 1939r. został aresztowany i deportowany na Syberię.

Herb Gozdowa

Rodzina Osuchowskich pieczętowała się herbem Gozdawa, którego wizerunek tak wiele mówi w tej opowieści. Lilia harcerska wiąże w niej życie ojca i syna. Zapewne w 1918 r. na świat przyszedł syn Zygmunta, Adam. Znajdujemy go wymienionego w szkolnych sprawozdaniach drohobyckiego gimnazjum z tamtego okresu.

Adam był harcerzem I Harcerskiej Drużyny imienia Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Drohobyczu działającej przy tamtejszym gimnazjum. Drużyna założona została w 1912 r. przez samego Andrzeja Makowskiego. Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych drużyna zaczęła się dynamicznie rozwijać. Organizowano liczne zajęcia kształceniowe, uroczystości patriotyczne. Harcerze posiadali harcówkę, introligatornię, czytelnię, własny kramik (sklepik). Liczne wycieczki i letnie obozy sięgały od Czarnohory i Gorganów oraz Bieszczadów do Hallerowa (obecnie Władysławowo) nad Bałtykiem. Chłopcy uczestniczyli w kształceniu na poziomie zastępowych i drużynowych, co zaowocowało utworzeniem w utworzeniu w 1934 r. kolejnej drużyny imienia Tadeusza Kościuszki. Współtworzyli Harcerski Klub Sportowy "Czuwaj". Prenumerowano Skauta, Na tropie, W kręgu wodzów. Prężnie działało Koło Przyjaciół Harcerstwa wspierając moralnie i materialnie rozwijająca się organizację. Koło tworzyli znamienici drohobyczanie rozumiejący znaczenie harcerskiego wychowania dla budowania podstaw niepodległej Rzeczypospolitej, dzięki ich zapobiegliwości drohobyccy harcerze uczestniczyli w Zlocie w Spale.

W 1931 r. Adam przeniósł się wraz z rodziną do Złoczowa gdzie ojciec objął posadę w tamtejszym sądzie. W złoczowskim gimnazjum, podobnie jak w drohobyckim prężnie działało harcerstwo. Zapewne trafił do złoczowskiego środowiska harcerskiego. W złoczowskim gimnazjum działały wówczas dwie drużyny harcerzy. Komendantem harcerskiego hufca był profesor gimnazjalny Alfred Műller. Wiosną i latem chłopcy grywali z piłkę nożna i siatkówkę urządzali zawody strzeleckie oraz wędrowali. Zimą spotykali się na zbiórkach w gościnnej sali Sokoła. Przez szeregi drohobyckiej drużyny przeszło wielu wspaniałych chłopców. Był nim m.in. gimnazjalny kolega Adama, Tadeusz Chciuk znany lepiej jako Marek Celt - kurier i Cichociemny w okresie II wojny światowej. Autor wielu książek i publikacji o Polskim Państwie Podziemnym m.in.: Raport z Podziemia, Biali Kurierzy.

Adam Osuchowski zmarł w Złoczowie w dniu 15 kwietnia 1932 r. Przyczyną jego śmierci była operacja ślepej kiszki- jak zanotowano w Księdze Zgonów złoczowskiej parafii. Jak wielką była dla rodziców ta tragedia świadczy osobliwa sentencja wykuta na nagrobku: Podobał się Bogu ten kwiat młodzieńczy, przeniósł go z ziemskiego na niebiańskie ogrody.

Piękny i wyróżniający się na złoczowskiej nekropolii nagrobek ukochanego dziecka ufundowali rodzice, Zygmunt i Maria. Upamiętnili pasję swego syna poprzez wizerunek grobu, który do dziś elektryzuje harcerskie zmysły.

Ze sprawozdania szkolnego wiemy, iż koledzy Adama z drohobyckiego gimnazjum oraz harcerze tamtejszej drużyny nie zapomnieli o nim i na wieść o jego przedwczesnej śmierci zorganizowali szkolne nabożeństwo żałobne.

Nagrobek niszczeje. Od lat nikt nie zajmuje się grobem. Zaciera się napis. Czyjaś niegodziwa ręka celowo zniszczyła nagrobne zdjęcie i zamazała napis.

12 listopada 2010 r. udało się nam zaszczepić tajemnicą Adama Osuchowskiego dolnośląskich harcerzy. Na grobie Adama zapłonęły znicze. Być może i oni, prócz nas, odwiedzać będą mogiłę drohobyckiego harcerza na złoczowskim cmentarzu.

Przy okazji 100 lecia Harcerstwa warto sięgać po takie artefakty historii i drążyć szlaki zapomnienia przywracając z niepamięci osoby i ich losy, zwłaszcza te - naznaczone Harcerskim Krzyżem.

Źródła:

- Sprawozdania Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Drohobyczu: za rok szkolny 1928/29 z uwzględnieniem dziesięciolecia 1918 - 1928, 1929/30, 1930/31 i 1931/32, 1934/35, 1935/36, 1938/39.
- Głos Drohobycko - Borysławsko - Samborsko - Stryjski. Niezależny Organ Podkarpacia. Nr 15 z dn. 7.09.1931 r., Nr 16 z dn. 10.10.1931 r.
- Fotografie ze zbiorów prywatnych autora.

- Księga Zgonów parafii Złoczów – obecnie w archiwum USC Złoczowa.